Birçok kullanıcı AMD tarafından desteklenen bir teknoloji olan bir teknoloji için şu soruyu sorabilir: Vulkan nedir? Gelin bu soruya bir cevap bulalım.
Ekran kartları, sunduğu altyapılar ile birlikte kullanıcıların oyun oynamasını ve grafik işlem uygulamalarını daha iyi kullanmasını sağlıyor.
Bu konuda etkili kütüphanelerden birisi haline gelen ve son yıllarda popülerliği artan Vulkan, Khronos Group tarafından geliştirilen ve AMD’nin desteklediği bir yapı.
OpenGL’in geleceği olarak da görülen bu sistemin diğer grafik teknolojilerine karşı ne kadar ayrıcalıklı olduğu özellikle oyuncuların ve grafik işleriyle uğraşanların merak ettiği bir konu.
Vulkan Nedir?
Günümüzde DirectX ve OpenGL gibi çeşitli grafik teknolojileri mevcut. Bunlardan birisi de son yıllarda ortaya çıkan Vulkan olarak açıklanabilir.
Vulkan, 2016 yılında geliştirilmeye başlanan ve Khronos Group geliştirmiş olduğu bir grafik teknolojisi. OpenGL ve DirectX gibi bir yapıya sahip olan Vulkan, daha iyi deneyim sunmak için bu yola başvurdu.
AMD ve DICE’nin destekleriyle geliştirilen bu teknoloji, son olarak Nisan 2022 yılının Nisan ayında güncellemeye kavuştu.
C dili ile geliştirilen Vulkan Android, Linux, Fuchsia, Nintendo Switch, Windows, Tizen, iOS, Stadia ve Raspberry Pi gibi çeşitli platformlarda rahatlıkla çalışabiliyor. 3D grafik işleme alanında geliştirilen bu kütüphane Apache Licence 2.0 altında lisanslanmış durumda.
Vulkan’ın nasıl çalıştığına dair bir bilgi verelim. “Vulkan nedir?” konusunda çalışma prensibi hakkında da bilgi almak lazım. Vulkan API, hem CPU hem de GPU’dan yararlanan bir yapıya sahip. PCIe aracılığıyla CPU ve GPU arasında bağlantı kuran bu API, gerektiğinde RAM ve VRAM kullanımı da yapıyor.
CPU üzerinde klavye ve fare gibi aygıtları dinleme, fizik sistemini sağlama, ses sistemini yönetme ve yapay zekayı kullanma gibi işlemler gerçekleştirilirken GPU kısmında gölgelendirme, dokuların işlenmesi, grafik işleme ve bu gibi çeşitli işlemler hallediliyor. Kısacası Vulkan API, performans odaklı bir çalışma yöntemine ağırlık vermeye gayret ediyor.
Vulkan API Nasıl Kullanılır?
“Vulkan nedir?” konusunda öncelikle bu API’nin özelliklerinden, sonra da nasıl kullanılacağından bahsedelim. Bu API’nin özelliklerinden birisi tek bir kütüphane sunması.
Yazılım geliştiricileri hem masaüstü hem de mobil platform için aynı API’yi kullanarak uygulama geliştirebiliyor. Bir diğer özellik bu yapının çapraz platform desteği sunuyor oluşu. Bu sistemi kullanan geliştiriciler ister Windows ister Tizen ister Android ister farklı platformlara yazılım geliştirebiliyor.
Vulkan teknolojisi, daha pek çok özellik ile kullanıcıların etkili bir şekilde yazılım geliştirmesine olanak tanıyor. Bu yapının sunmuş olduğu özellikler arasında düşük CPU tüketimi de yer alıyor.
Kütüphanede yapılan optimizasyonlar sayesinde geliştiriciler, düşük CPU kullanımı avantajından faydalanarak aynı anda daha çok işlem yapabiliyor. Bu da sistem gereksinimlerinin daha düşük olabilmesine imkan tanıyor.
“Vulkan nedir?” konusunda bu yapının diğer özelliklerini de bilmek lazım. Sistemin sunmuş olduğu bir diğer özellikten söz etmek gerekirse Vulkan, çoklu iş parçacığı konusunda faydalı bir kütüphane.
Direct3D 11 ve OpenGL 4, aslına bakarsak tek çekirdekli CPU tüketimi konusunda tasarlanmış olsa da sonrasında çok çekirdekli performansa odaklandı. Vulkan için durum böyle değil.
Vulkan, çok çekirdek performansının en iyi şekilde olabilmesi konusunda kendini geliştirmiş bir yazılım. Bunların yanı sıra önceden derlenmiş gölgelendiriciler ve ışın izleme gibi çeşitli özellikler de bu API’de mevcut.
Yazılım geliştiricileri, bu kütüphaneyi kullanarak nasıl oyun veya uygulama geliştirileceğini araştırabiliyor. Öncelikle şunu belirtelim ki Vulkan destekli bir ekran kartı kullanmak gerekiyor.
Bunun için birçok yol bulunuyor. Bunlardan birisi Unreal Engine, Unity veya CryEngine gibi Vulkan destekli bir oyun motoru kullanmak.
Bir diğer yöntem elle kodlanmak isteniyor ise Vulkan’ın web sitesinde bulunan farklı programlama dilleri için hazırlanmış kütüphanelerden faydalanmak. Örneğin burada C#, Java, C++ ve JavaScript gibi çeşitli seçenekler mevcut.
Vulkan Tarihi
Siz değerli internet kullanıcıları için “Vulkan nedir?” konumuzda tarihten de bahsetmek gerekiyor.
Khronos, 2014 yılında yeni bir grafik API geliştirmek için toplantı düzenledi.
Bu toplantı ile birlikte proje resmî olarak başlamıştı. 2015’te ticari markaya sahip olan Vulkan için bu dönemde çeşitli duyurular yapıldı.
Vulkan ile ilgili bazı firmalar, Vulkan desteği sağlayacağını duyururken 2016 yılında Vulkan API resmî olarak yayınlanmış oldu.
Vulkan vs. OpenGL
Pek çok kişi “Vulkan nedir?” konusunda bu iki teknolojinin karşılaştırılmasını istiyor olabilir. OpenGL ile Vulkan arasında bazı farklılıklar mevcut.
OpenGL ile Vulkan arasında dikkat çeken detaylardan birisi OpenGL’in tek bir küresel durum makinesi olarak çalışırken Vulkan API’sinin küresel olmadan nesne tabanlı olarak da işlem yapabiliyor olması yer alıyor. Bir diğer fark OpenGL’in kapsamlı bir şekilde hata kontrolüne sahip olması.
Vulkan için uygulama çalışırken böyle bir sistem yer almıyor. Bunun yerine bir doğrulama katmanı sağlanıyor. Bu katman ile birlikte geliştiriciler doğrulama yapabiliyor.
Bir diğer konu CPU kullanımı olarak yer alıyor. OpenGL kullanan bir kişi, aynı anda tek çekirdek kullanabilir fakat bu sonraki sürümlerde çoklu çekirdek olarak güncellendi.
Vulkan ise geliştirildikten sonra çok çekirdek desteği sunmaya başladı. Bir diğer fark OpenGL üzerinde GPU belleği ve senkronizasyonun genel olarak gizli yapılması fakat Vulkan ile beraber bu iki sistemin açık kontrole sahip oluşu bulunuyor. Yazılım geliştiricileri bu konuda denetime sahip.
Vulkan Destekli Donanımlar
Pek çok kullanıcı “Vulkan nedir?” konusunda Vulkan desteğine sahip donanımları da araştırabiliyor. Vulkan, 2016 yılında piyasaya sürülen bir API.
Bu doğrultuda bu tarihten sonra çıkan ekran kartlarının birçoğunda Vulkan desteği bulunuyor.
AMD, Intel ve NVIDIA bu konuda yaptığı çalışmalarla birlikte kısa sürede bu desteğe kavuşurken işletim sistemlerinde de bu desteğin sağlanması adına çeşitli iyileştirmeler gerçekleştirildi. Vulkan destekli ekran kartlarının bazılarını aşağıdaki listeden öğrenebilirsiniz.
- NVIDIA GeForce GTX 1650 Ti
- NVIDIA GeForce MX110
- NVIDIA GeForce RTX 3080
- NVIDIA GeForce GTX 1070
- NVIDIA GeForce GTX 1050
- NVIDIA RTX A6000
- AMD Radeon RX 6600
- AMD Radeon HD 7900 Series
- AMD Radeon R7 240 Series
- AMD Radeon RX 560
- AMD Radeon RX Vega 64
- Intel HD Graphics 620
- Intel UHD Graphics 620
- Intel Iris Xe Graphics
- Intel HD Graphics 520
Vulkan Destekli Yazılımlar
Kullanıcıların aklındaki sorulardan birisi “Vulkan nedir?” sorusunun dışında Vulkan destekli yazılımlar olabiliyor.
Vulkan, önemli bir yazılım olmakla beraber pek çok kişinin günümüzde kullandığı bir kütüphane oluyor.
Ekran kartlarına entegre bir şekilde gelen bu yazılım için şu anda pek çok oyun mevcut. Bu oyunlardan bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz:
- 7 Days to Die
- Crysis 3 Remastered
- Crysis 2 Remastered
- Encased
- Battle Axe
- Total War: Rome Remastered
- Comet 64
- Hades
- Doom 64
- Doom Eternal
- Half-Life: Alyx
- Red Dead Redemption 2
- Quake II RTX
- RAGE 2
- World War Z
- Metro Exodus
- No Man’s Sky
- Rise of the Tomb Raider
- Tom Clancy’s Rainbow Six Siege
- Counter-Strike: Global Offensive
- Portal 2
- RetroArch
- Left 4 Dead 2
- Portal
- Roblox
- Vendetta Online
- Quake II
- Mortal Kombat 4
- Doom
- Creatura
- Valheim