Transistör nedir? Bazı kullanıcılar bu konu hakkında detaylı bilgi almak isteyebilir.
Bu konuda bazı bilgiler sunmak gerekiyor.
Transistörler, pek çok alanda kullanılan bir ürün olmakta.
Müşterilere önemli ölçüde fayda sağlayan bu teknoloji sayesinde insanlar hızlı ve yüksek performans mekaniklere sahip olabiliyor.
Bilgisayar teknolojilerinde de sıklıkla kullanılan bu ürünler hakkında bilgi sahibi olmak gerekiyor.
Bu konu içerisinde sizlere CPU, GPU ve daha birçok alanda tercih edilen transistörlerin öneminden bahsetmek isteriz.
O zaman ne duruyoruz? Haydi konuya giriş yapalım.
Transistör Nedir?
Transistör, yarı iletken bir devre elemanı olarak karşımıza çıkan bir bileşen.
Bu bileşen, sinyali yükseltmek amacıyla kullanılıyor. Bu da düşük enerjiyle daha fazla performans elde etmeyi sağlıyor.
Bu konuda transistörlerin bilgisayar teknolojilerindeki önemine ağırlık veriyor olacağız.
Bilgisayar teknolojisinde de kullanılan transistörler, özellikle işlemcilerin önemli parçalarından birisi olarak açıklanabilir.
İşlemcilerde pek çok amaca sahip olan transistörlerin özelliklerine birazdan değiniyor olacağız.
Özellikle güç tüketimi ve performans amacı taşıyan transistörler, geçmişten günümüze kadar her geçen gün daha da küçülerek daha iyi performans vermeye başladı.
Ayrıca işlemcilerde kullanılan transistör sayılarında da ciddi bir artış olduğundan söz etmemiz gerekir.
Bu da işlemcilerin gelişme içerisinde olduğunun bir göstergesi.
Transistör Tarihi
“Transistör nedir?” sorusu dışında transistörlerin tarihinden de bahsetmek gerekir.
Transistörlerin ilk kez bilgisayarlarda kullanılmasına geçmeden önce bu teknolojinin nasıl ortaya çıktığını anlatalım.
İlk transistörler 20. yüzyılın başında radyolarda kullanılmak için geliştirildi.
Vakum tüpü olarak adlandırılan ve görünümüyle vakumlu tüplere benzeyen bu nesneler, mikroskobik düzeyde olmadığı için görülebiliyordu.
Güçlendirilmiş radyo ve uzun mesafeli telefon hattını mümkün kılan vakumlu tüpler, bir süre kullanılsa da ciddi güç tüketmesi sebebiyle büyük oranda yaygınlaşmamıştı.
Transistör Nedir
Zaman ilerledikçe uzmanlar yeni transistörler geliştirmeye başladı.
Geliştirilen transistörlerden birisi öylesine faydalıydı ki girişten az enerji alındığında çıkış kısmına daha fazla enerji veriyordu.
Bu durum bilim dünyası için önemli bir gelişmeydi.
Kısacası sinyal düşük güç tüketimi ile birlikte daha güçlü hale geliyordu.
Ortaya çıkan bu sonuçtan sonra transistörler arasında daha çok durulmaya başlandı.
“Transistör nedir?” sorusunun yanı sıra bilgisayar teknolojilerindeki önemini de bilmek gerekiyor.
İlk bilgisayarlarda da bu teknolojiden yararlanılıyordu.
İlk olarak vakumlu tüpler kullanılan bu bilgisayarlardaki her bir tüp günümüz transistörlerine göre devasa bir boyuta sahipti.
Vakumlu tüp yanıyor ise 1, yanmıyor ise 0 değerini döndürüyordu.
Bu dönemde ortaya çıkan bug kavramı da vakumlu tüplerin içerisine kaçan bir böcek sebebiyle anlam kazanmıştı.
Zaman geçtikçe transistörlerde de küçülme meydana geldi.
Vakumlu tüplerden sonra bilgisayar teknolojilerinde kullanılan transistörler sayesinde artık daha iyi performansa sahip olunabilirken aynı zamanda cihazlarda da küçülme yaşanmıştı.
Bilgisayarların 90’lı yıllarda bir cep boyutuna kadar küçülebilmesi önemli bir fayda sağlıyordu.
Aslına bakarsak 70’li yıllarda da transistörler mikroskobik boyuttaydı fakat o dönemde henüz cihazlar genel olarak bu kadar küçük değildi.
Bundan dolayı ilerleyen yıllarda cihazlar daha fazla kompakt hale geldi.
“Transistör nedir?” dışında son olarak transistörlerin günümüze kadar nasıl küçüldüğünden bahsetmek isteriz.
Transistörler 70’li yıllarda 10 mikrometre boyutunda yer alıyordu.
1987 yılına kadar mikrometre ile ölçülen bu donanımlar 1987 yılında artık nanometre boyutuna indi.
İlk olarak 800 nm karşımıza çıktı. 2001 yılında 130 nm bizleri karşılarken 2009 yılında 32 nm ile karşılaştık.
2014 yılında 14 nm, 2016 yılında 10 nm, 2018 yılında 7 nm ve 2020 yılında 5 nm işlemciler kullanıma açıldı.
2022 yılında ise 3 nm işlemcilere geçilmesi planlanırken sonrasında 2 nm işlemciler gündemde görünüyor.
Günümüz transistörlerinin bu kadar çok küçülmesi sebebiyle artık sınıra yaklaşıldığı dahi düşünülüyor.
Transistör Özellikleri
Kullanıcılar “Transistör nedir?” sorusunun yanı sıra bu donanımın özelliklerini merak edebilir.
CPU ve GPU’nun vazgeçilmez parçası olan transistörün en önemli özelliklerinden birisi minik bir boyutta bulunması.
Nanometrelerle ölçülecek seviyede olan transistörler, gözle görülmeyecek kadar küçük bir boyutta.
Mikroskobik ortamda görülebilen bu araçlar, işlemciler için her ne kadar küçük olsa da parmak boyutunda hali de mevcut.
Bazı sistemler için gözle görünen yani büyük boyuttaki bu ürün kullanılıyor.
Transistörlerin bir diğer özelliği sinyali güçlendiriyor olması.
Düşük elektrik sinyalini yükselterek güç tasarrufunu mümkün kılan bu ürün, bu özelliği sayesinde daha düşük güç tüketimiyle daha yüksek performans verebiliyor.
Transistörler, bundan dolayı teknoloji tarihinin en önemli bileşenleri arasında bulunuyor.
Özetle transistörler, güç tüketimini düşürmek için kullanılabiliyor.
Transistör ne kadar küçük olursa güç tüketimi o kadar çok azalıyor ve daha yüksek performans sağlanabiliyor.
Transistörün Bilgisayar Teknolojisindeki Önemi
Transistörler, özellikle CPU ve GPU’da var olmasıyla biliniyor.
Birçok işlemci modelinin incelenmesiyle beraber müşteriler transistör sayısı ve transistör boyutu terimleriyle karşılaşmış olmalı.
Örneğin 14 nm işlemci, 7 nm transistör veya 5 nm işlemci gibi kavramlar kullanıcıların aklını karıştırabilir.
“Transistör nedir?” konusu dışında buna da bir cevap vermek isteriz.
Transistörler ne kadar fazla olursa ve ne kadar çok küçülürse bir bilgisayarın performansı da o kadar çok artıyor.
Çünkü transistörlerin işlemci performansında büyük bir etkisi bulunuyor.
Küçülen bir transistörün sıcaklığı düşerken aynı zamanda ürettiği ısıda da bir azalma meydana geliyor.
Isının azalmasıyla birlikte işlemci üreticileri daha yüksek performans sunan işlemcilere yer verebiliyor.
Yani işlemcilerin eskisinden daha güçlü yapıp daha yüksek kapasiteler sunabiliyor.
Hızın yükselmesi demek daha yüksek performans anlamına geliyor.
Transistör Nedir
Transistörlerin bilgisayarlara sağladığı bir diğer önem az önce de bahsettiğimiz gibi düşük sıcaklık olmakta.
Örneğin daha yüksek boyuta sahip transistörler içeren işlemciler daha çok ısınırken daha düşük boyuta sahip olan işlemciler daha yüksek performans sunarak daha az ısınır.
Bu durum özellikle performans ihtiyacı bulunanlar için harika bir olay.
“Transistör nedir?” sorusu dışında bilinmesi gereken bir diğer şey transistörlerin bilgisayarlar için öneminin daha iyi performans sunduğu olarak açıklanabilir.
Transistörler her geçen nesilde işlemcilerde daha da küçülerek daha çok artıyor.
Bir işlemcide transistörlerin küçülmesi ve sayısının artması demek o işlemcinin daha yüksek performans vermesi anlamına geliyor.
Yani transistör sayısı ne kadar fazla olursa bir işlemcinin daha büyük yükler altına rahatlıkla girmesi mümkün olur.
Moore Yasası
“Transistör nedir?” sorusunun yanı sıra sizlere Moore yasası hakkında da bilgi vermek istiyoruz.
Bu yasa, Gordon E. Moore tarafından 60’lı yıllarda ortaya çıkarıldı.
Yasaya göre işlemcilerde kullanılan transistörlerin bir sınırı bulunuyor.
Çoğunlukla geçerli olan bu yasada transistör sayılarının nasıl bir artış yaşayacağı hakkında bilgi bulunuyor.
Yasaya göre transistörlerin artışı bir süre sonra zorlu bir süreç haline gelecek.
İlk işlemcilerde birkaç bin transistör bulunuyordu.
Sonrasında on binlerce transistör sayısına ulaşan işlemciler, bir süre sonra 1 milyonu geride bırakmış oldu.
2000’li yıllarda 100 milyonu da aşan işlemciler ardından 1 milyarın üzerine çıktı.
Günümüzde ise 50 milyar transistör sayısına sahip işlemciler bulunuyor.
Bazı uzmanlar yasaya göre transistörler konusunda boyut sınırına ulaşıldığını düşünüyor ve farklı bir teknolojinin kullanılması gerektiğini belirtiyor olsa da bazıları daha fazla küçülmenin mümkün olabileceğini ifade ediyor.
Bu konuda siz değerli okurlarımız için anlaşılır bir şekilde “Transistör nedir?” konusuna ve bununla ilgili bazı detaylara değindik.
Umarız bu konuda transistörler hakkında gerekli bilgilere sahip olmuşsunuzdur.