PHP nedir? Günümüzde pek çok kişi PHP’ye başlamak ve bu dil hakkında bilgi almak isteyebilir. Sizlere PHP’den söz edelim.
PHP, günümüzün en önemli programlama dillerinden birisi olsa da aslına bakarsak PHP’nin web üzerinde en çok kullanılan dil olduğu da görülür. Facebook, MyBB ve XenForo gibi pek çok yazılımın PHP kullandığı bilinen bir gerçek. PHP öğrenen bir kişinin yapabileceği şeyler hayal gücüyle sınırlı. İsteyen bir kullanıcı PHP’den yararlanarak pek çok şeyi üretebiliyor. PHP’nin pek çok yerde kullanıldığını gören geliştiriciler bu alana başvurmak isteyebilir. PHP’ye giriş, büyük projelere adım atmanın temelini oluşturuyor.
PHP Nedir?
PHP, 1995 yılında geliştirilmeye başlanan nesne yönelimli bir yazılım geliştirme dili. Web ortamında kod yazmak için geliştirilen PHP’nin açılımı “PHP: Hypertext Preprocessor” yani “Üstünyazı Önişlemcisi” olarak Türkçeye çevrilebilir. Aslına bakarsak PHP, “Personal Home Page” yani “Kişisel Ana Sayfa” olarak da biliniyor. Sunucu taraflı bir programlama dili olan PHP’nin ön planında HTML, CSS ve JavaScript kullanılıyor. Yani bu dil ile birlikte toplamda 4 dil kullanılarak bir web sitesi geliştirilebiliyor.
PHP’nin çalışma mantığından söz etmek gerekirse PHP, kullanıcı tabanlı değil sunucu tabanlı çalışan bir sisteme sahip. Yani PHP kodları arka planda bulunurken ön planda HTML, CSS ve JavaScript kodları yer alır. Bir PHP kodu yazdıktan sonra bir kullanıcı web sitesine girdiğinde girilen sayfadaki PHP kodları arka planda işlenir ve ardından HTML sayfası oluşturulur. Bu sayfa kullanıcıya yansıtılır. Bu şekilde PHP çalışmış olur. Özetle PHP, web sitesine dinamiklik katar. Yani PHP ile birlikte kullanıcı aynı sayfayı farklı şekilde görebilir.
“PHP nedir?” sorusu ile birlikte PHP hakkında genel bilgi sahibi olmak da gerekiyor. PHP’nin çalışma mantığını anladığınıza göre artık genel bilgi verebiliriz. PHP, sunucu makinesinde bir derleyici yardımıyla çalışıyor. Yani kullanıcılar PHP kullanmak için sunucu açıyor. Sunucu, kullanıcılardan gelen isteği işleyip bu şekilde kodları çalıştırıyor. PHP, 1995 yılından beri halen geliştiriliyor. Son olarak 8.1 sürümü ile bizlerin karşısına çıktı. C, Perl, Java, C++ ve Tcl dilinden etkilenerek geliştirilen PHP, C dili ile kodlandı. Çapraz platform desteğine sahip olan PHP’nin dosya uzantıları “php, phtml, php4, php3, php5 ve phps” olarak yer alıyor.
PHP Tarihi
“PHP nedir?” dışında PHP’nin tarihi hakkında da detaylı bilgi sahibi olmak gerekir. Sizlere bu konuda bilinmesi gereken kısımlardan bahsediyor olacağız. PHP, ilk olarak 1994 yılında ortaya atılan bir fikir. Bu dönemde PHP’nin tasarımcısı olan Rasmus Lerdorf, kendi web sitesi için bir sistem geliştirmeye çalışır. Özgeçmiş sayfasına sahip olan Lerdorf, sayfaya kaç ziyaretçinin girdiğini not etmek ister. Bunun için Perl betikleri yazar. Kendisi için bu yeterli değildi, çünkü yazılımcının isteği veritabanı ile etkileşime geçebilecek ve web formları kullanma imkanı sunabilecek daha detaylı bir sistemdi.
Lerdorf için sistem başlangıçta yeterli olsa bile sonradan daha gelişmiş sistemler kodlamak için C dilini kullanarak kendi sistemini yazar ve adını PHP / FI yani “Personal Home Page / Forms Interpreter” koyar. Türkçe olarak “Kişisel Ana Sayfa / Form Yorumlayıcı” diyebiliriz. 1995 yılına kadar bu dilin geliştirildiğinden insanların genel olarak haberi bulunmuyordu. Geliştirici, 1995 yılının Haziran ayı itibariyle PHP’yi duyurarak bu uygulamanın daha fazla kullanıcıya yayılmasına olanak tanıdı.
PHP gelişmeye devam eder. Bu sürede artık takım olarak geliştirilen PHP’nin 2. sürümü 1997 yılında piyasaya sürülür. 1997 yılı ile beraber artık PHP / FI yerine PHP ismi kullanılırken bununla birlikte “PHP: Hypertext Preprocessor” açılımı tercih edilmeye başlandı. 1998 yılında PHP 3 geliştiricileri karşılarken 1999 yılında Zend Motoru geliştirilir. Bu motor ile birlikte PHP’nin çekirdeği yeniden yazılır. 2000 yılında PHP 4 duyurulurken 2004 yılı ile birlikte PHP 5 karşımıza çıkıyor.
“PHP nedir?” ve PHP’nin tarihi dışında PHP’nin sürümleri ile birlikte gelen yenilikleri de incelemek lazım. 1998 yılında çıkarılan PHP 3 ile beraber artık kurumsal olarak hizmet veren bu yazılım dili, PHP 4 ile beraber ileri seviye kodlamayı desteklemeye başladı. PHP 4 ile birlikte gelen yenilikler arasında süper küresel değişkenler ve CLI, CGI da bulunuyor. PHP 5 ile beraber birçok hata düzeltildi, ad uzayı desteği eklendi, performans artışı sağlandı, veritabanı iletişimi güçlendirildi, bellek kullanımı düşürüldü, try catch sistemi eklendi ve daha pek çok yenilik bu sürüm ile birlikte yer aldı.
PHP 7 ile beraber ?? operatörü, üç yollu karşılaştırma operatörü ve anonymous sınıfları eklenirken Unicode desteği de bu sürümde gelmiş oldu. Aynı zamanda sürüm object tipine kavuşurken is_countable ve null gibi çeşitli özelliklere de sahip oldu. Yakın zamanda bizleri karşılayan PHP 8 ise isimli parametreler, union türleri, mixed türü, static türünde değer döndürme, str_constains() fonksiyonu ve parametre listelerinin sonunda virgül kullanımı gibi pek çok desteğe sahip oldu.
PHP Nasıl Kullanılır?
“PHP nedir?” sorusunun yanı sıra PHP’nin nasıl kullanılacağı hakkında da yazılım geliştiricilerinin bilgi alması gerekir. PHP için bir sunucu makinesi gerekir. Sunucu makinesine PHP’yi çalıştıracak bir sunucu yazılımı kurmak lazım. Xampp bu konuda sıklıkla kullanılan yazılımlardan birisi olsa da bunun dışında kullanıcı, kendi isteğine göre bir tercih yapabilir. Eğer geliştirici, hazır bir sistem kullanmak istiyor ise web hosting alarak PHP kurulu sistemde kod yazabilir. Sonrasında yapılması gereken “.php” uzantılı dosya oluşturup kod yazmak ve sayfada çalıştırmak.
PHP Kullanım Alanları
PHP pek çok alanda kullanılabilen bir programlama dili. Özellikle web alanında kullanılan PHP, web sitelerine hayat vermekle birlikte web üzerinde pek çok şeyi yapmayı mümkün kılıyor. PHP ile beraber yalnızca basit bir web sitesi değil, daha kaliteli çalışmalar da yapılabilir. Örneğin oyun geliştirme, forum yazma veya haber sitesi kodlama örnek olarak gösterilebilir.
PHP için Eğitim Kaynakları
PHP için pek çok eğitim kaynağı mevcut. Bunlardan en popülerleri arasında W3Schools bizlerin karşısına çıkıyor. HTML, CSS ve JAVA gibi pek çok alanda sunduğu eğitimlerle öne çıkan bu site, PHP konusunda da etkili bir anlatıma sahip. Detaylı bir şekilde PHP hakkında bilgi veren site, kullanıcılara anlaşılır bir dilde PHP’yi öğretiyor. Ayrıca sitede örnekler ve sınavlar da mevcut.
PHP Benzeri Yazılım Dilleri
“PHP nedir?” sorusunun yanı sıra yazılım diline benzer programlama dilleri ve sistemler de merak edilebiliyor. Bunlar arasında ASP.NET bizleri karşılıyor. Bu dil, Microsoft tarafından geliştirilmekle beraber PHP’nin en büyük rakipleri arasında da bulunuyor. PHP’ye benzer şekilde çalışan ASP.NET, web sayfalarının daha dinamik olmasını sağlıyor.
Bir diğer dil JavaScript olarak açıklanabilir. JavaScript kullanılarak da PHP ile geliştirilen web siteleri yapmak mümkün. Özellikle Node.JS ile beraber bu şekilde web sitesine sahip olan pek çok yazılım geliştiricisi mevcut. Node.JS, arka planda bir sunucu işlevi gördüğü için PHP gibi arka planda çalışan kodlar yazmaya imkan tanıyor. Ayrıca eklenti desteğine de sahip. Bu konuda sizlere “PHP nedir?” sorusu ile birlikte detaylı bilgiler verdik.