iOS İşletim Sistemi Nedir?

iOS işletim sistemi hakkında kullanıcıların aklında pek çok soru kalabilir. Bu konuda bu soruları detaylı bir şekilde cevaplıyor olacağız.

Mobil işletim sistemleri, artık pek çok kullanıcının kullanmış olduğu sistemler arasında yerini almış durumda. Taşınabilir akıllı cihazların yaygınlaşması ile beraber bu cihazlar için işletim sistemleri de geliştirildi. Günümüzün sıklıkla kullanılan işletim sistemlerinden birisi olan iOS, Android’in karşısında en büyük rakip olarak görülüyor. Bundan dolayı Android ile iOS arasında ciddi bir rekabet havası hakim olsa bile Android, bazı sunduğu avantajlar sayesinde daha çok kullanıcıya sahip.

iOS İşletim Sistemi Hakkında Bilgi

iOS, Apple’ın sunmuş olduğu cihazlarda kullanılan bir kapalı kaynak işletim sistemi. C ve C++ ile geliştirilen bu yazılım, hybrid çekirdek yapısına sahip. ARM platformu için kodlanan iOS, 29 Haziran 2007 tarihinden bu yana kullanıcıların gözdesi olmuş durumda. 40 dil desteğine sahip olan işletim sisteminin bazı bileşenlerinin açık kaynak olduğunu belirtelim. iOS öncesinde Newton OS isminde bir işletim sistemi olduğundan da bahsedelim. Bu konuya iOS tarihinde giriyor olacağız.

İşletim Sisteminin Özellikleri

iOS işletim sistemi, hem akıllı telefonlar hem tabletler hem de taşınabilir medya oynatıcılar için geliştirilmiş bir yazılım. Bu yazılımın pek çok özelliği mevcut. Öncelikle arayüzden söz etmek isteriz. Arayüz, kendine has görünüme sahip bir şekilde insanları karşılıyor. Ana menüde uygulamalar, widget sistemi ve alt kısım yer alıyor. Kullanıcılar daha fazla uygulamayı ana menüye almak için sayfa sistemi ile sağa veya sola sürükleme yapabiliyor. Bildirim sistemini incelediğimizde ise arama kısmı, widgetler ve bildirimler kullanıcılarla buluşuyor. Tasarımıyla da insanların ilgisini çeken iOS, uygulamaların da en iyi şekilde çalışmasına olanak tanıyor.

iOS işletim sisteminin öne çıkan bir diğer özelliği uygulamaları olmakta. İşletim sisteminde haritalar, e-posta servisi, TV, FaceTime, sağlık aracı ve müzik uygulaması gibi pek çok uygulama mevcut. Kullanıcılar bu uygulamaların yanı sıra Apple Watch ile beraber işletim sistemini uyumlu bir şekilde kullanabiliyor. Apple’ın kendi yazılımları cihaza ve işletim sistemine önceden yüklü bir şekilde gelirken kullanıcılar isterse sonradan App Store kullanarak farklı uygulamalar yükleyebiliyor. Ayrıca uygulama geliştirmek isteyenler için şunu belirtelim ki iOS işletim sistemine sahip bir cihaz ile beraber bilgisayar üzerinden kodlama yapılabilir.

İşletim sistemini incelerken yazı fontundan da bahsetmek lazım. Apple, sistem fontu için Helvetica fontunu tercih ediyor. Helvetica, zarif görünümü sebebiyle Apple’ın tercih ettiği bir font olmakta. Bunun yanı sıra klasör sisteminden de bahsetmek lazım. iOS işletim sistemi yazılımında bulunan klasör sistemi, iOS 4 ile beraber gelmişti. Dizin oluşturma, dizine uygulama sürükleme, iki uygulamayı birleştirerek dizin üretme ve klasör içine klasör ekleme gibi özellikler bu sistemde öne çıkıyor.

iOS ile beraber karşımıza çıkan diğer özellikler arasında ana ekran, bildirim merkezi, erişilebilirlik, çoklu görev desteği, uygulama geçişi, işlem sonlandırma, görev tamamlama, Siri ve oyun merkezi yer alıyor. Çoklu görev sistemini incelersek bu sistem ile beraber arka planda ses oynatma, ses gönderme, arka planda lokasyon çalıştırma, bildirim gönderme, hızlı uygulama geçişi ve bu gibi pek çok sistem çoklu görev özellikleri arasında bulunuyor.

İşletim Sisteminin Bulunduğu Cihazlar

iOS işletim sistemi genel olarak Apple’ın geliştirmiş olduğu cihazda bizleri karşılıyor. Apple, kendi geliştirmiş olduğu işletim sistemi olan iOS ile birlikte bu işletim sisteminin iPhone cihazlarda çalışmasına izin veriyor. Yani kısaca iOS işletim sistemi, iPhone cihazlarında yer alan bir yazılım. Bununla beraber daha öncesinde iPad ve taşınabilir medya oynatıcıda da bu işletim sistemi kullanılıyordu. Örneğin artık iPad’de iOS yerine iPadOS kullanılıyor. iOS içeren cihazların listesi şu şekilde bulunuyor:

• iPhone 13
• iPhone 12
• iPhone 11
• iPhone X
• iPhone 8
• iPhone 7
• iPhone SE
• iPhone 6
• iPhone 5
• iPhone 4
• iPhone 3G
• iPhone
• Bazı iPad cihazları
• iPod

iOS İşletim Sisteminin Tarihi

iOS işletim sistemi konusunda bilinmesi gereken bir diğer konu bu işletim sisteminin tarihi olarak yer alıyor. Bu konu başlığı altında sizlere bazı bilgiler sunmak isteriz. Aslına bakarsak Steve Jobs, 207 yılından önce taşınabilir akıllı bir cihaz fikrine sahipti. Zaman ilerliyordu. Artık insanların daha farklı ve daha akıllı cihazlara yönelmesi gerektiğini düşünen Apple, bu konuda çalışmalar yapmaya başladı. 2005 yılında Jobs, iPhone konusunda bazı adımlar attı. O dönemde Steve Jobs’un fikri Mac’i küçültmek veya iPod’u daha büyük bir hale getirmekti. Bu iki fikir düşünülse de uygulanmadı ve iPhone isminde bir cihazın geliştirilmesi kararı alındı.

Burada şöyle bir sorun vardı. Apple’daki geliştiriciler masaüstü işletim sistemi geliştirme konusunda uzmandı. Bundan dolayı geliştiriciler için küçük bir eğitim verildi ve kısa sürede iPhone geliştirme çalışmalarına başlandı. 2007 yılının başında işletim sistemiyle ilgili bir tanıtım düzenlendi. İlerleyen dönemlerde ise işletim sistemi resmî olarak piyasaya sürüldü. İlk sürüm ile beraber iOS işletim sistemi kullanıcılarla buluşmuştu. Bunun yanı sıra bir ek bilgi daha aktaralım. İşletim sisteminin o zamanki ismi aslına bakarsak iPhone OS X olacaktı fakat sonradan iPhone OS olarak kararlaştırıldı. Sonrasında iOS olarak adlandırılan yazılım yakın zamanda tekrar iPhone OS oldu.

2008 yılı geldiğinde iPhone için bir de SDK yani yazılım geliştirme kiti tanıtıldı. Bu kit sayesinde geliştiriciler işletim sistemine özel uygulama geliştirebilecekti. iPhone piyasaya sürüldüğünde işletim sistemine kurulabilecek 500 resmî uygulama vardı. Birkaç ay içerisinde bu sayı 6’ya katlandı ve 3.000’e ulaştı. 2009’da uygulama sayısı 100.000 olurken 2016 yılı geldiğinde platform 1 milyon civarı uygulamaya sahip oldu.

Jailbreak Olayı

iOS ile birlikte kullanıcılar jailbreak kavramını da merak edebilir. iOS kullananlar bu kavrama tanıklık etmiş olmalı. Android işletim sistemi kullanırken kullanıcılar root yaparak tam erişime sahip olur. Jailbreak da buna benzer bir olay. Örneğin bu işlem ile beraber kullanıcılar kısıtlamaları kaldırarak cihazı rahat bir şekilde kullanmayı hedefler. Yazılımcılar her yeni sürümde jailbreak uygulamak için bir güvenlik açığından yararlanır. Apple ise yeni güncellemelerde bu açığı kapatmaya çalışır. Jailbreak ile beraber App Store üzerindeki uygulamalara bedava ulaşmak da mümkün olduğu için bu durum geliştiriciler için tehlikeli olabiliyor.

Güvenlik Sistemi

iOS işletim sistemi deyince akla gelen şeylerden birisi güvenlik sistemi oluyor. Apple, bu konuda güvenliği sıkı tutuyor. Firmanın geliştirmiş olduğu güvenlik önlemlerinden birisi güvenli önyükleme özelliği oluyor. Bir diğer özellik şifreleme olarak karşımıza çıkıyor. Bunun yanı sıra uygulama güvenliği, izinler, yüz tarama sistemi, parmak izi, ağ güvenliği, çift aşamalı doğrulama, uygulama indirme koruması ve bu gibi pek çok güvenlik özelliği iOS işletim sisteminde bulunuyor.

Örneğin App Store ile birlikte uygulama kurarken kullanıcılara şifre soruluyor. Hesabın şifresini giren kullanıcılar uygulamayı kurabiliyor. Kısaca Apple, bu konuda oldukça sıkı bir güvenlik önlemi almış durumda. Bu gibi daha pek çok güvenlik önlemiyle beraber iOS kullanıcıları rahat bir şekilde cihazdan faydalanabiliyor.

Sonraki yazı: Sistem Geri Yükleme Nedir? Nasıl Yapılır?