Bilgisayarınızda yer alan dosyaların kullanıldığı programlara göre sınıflandırılmasını sağlayan dosya uzantısı hakkında sizler için detaylı bir yazı hazırladık.
Teknolojinin gelişmesiyle birlikte her yaşta insan artık bilgisayar kullanabilir duruma geldi.
Bilgisayarlarda kullandığınız birçok program var ve bu programlar ile çalıştığınız dosyaların türlerine göre sınıflandırmasını sağlayan bir sistem parçasıdır.
Kaydettiğiniz belgelerin türlerine göre tekrar açılabilmesi için kullanıcılar görmeden belgenin kayıt ismi sonuna dosya uzantısı eklenir.
İşletim sistemleri normal kurulum ayarlarında belgelerin uzantılarını gizlemektedir.
Gizleme sebepleri ise kullanıcıların dosyalarını kaydetme sırasında uzantı girmek zorunda kalmalarını engellemek içindir.
Kullanıcılar bu default olarak gelen ayarı değiştirmeleri durumunda her belge kaydetme anında uzantı da girmek zorunda kalırlar.
Windows ve MacOs işletim sistemlerinde belgelerinizi hangi program ile çalışacağını da bu uzantılar belirler.
Bir belgenin uzantısını kendi formatının dışında kaydetmeniz halinde belgenizi tekrar açamazsınız.
Basit bir örnek ile açıklamak gerekirse Windows işletim sisteminde kullandığınız not defteri programında yazdığınız metin belgesini bilgisayarınıza kaydettiğinizde size hangi isimle kaydedeceğiniz sorusu gelir.
Kayıt aşamasında karşınıza .txt olarak gelir ve siz dosyanıza vereceğiniz ismi noktadan önceye yazmanız gerekir.
Yani not defteri ile kaydettiğiniz tüm metin belgelerinizin dosya uzantısı txt olarak kaydedilir.
Bilgisayarınızda kayıtlı olan resim, müzik, video, metin belgesi, slâyt belgesi gibi birçok farklı türdeki dosyaların her birinin çalıştırılabildiği programlara göre uzantıları mevcuttur.
Dosya Uzantısı Önemi Nedir?
Dosya uzantısı kullanıcıların dosyanın türü ne olduğu konusunda bilgi verir.
Bilgisayarında bu belgenin hangi program ile çalışacağı konusunda çalışma yapmanızı sağlar.
Örneğin internetten indirdiğiniz sınav çalışma notları pdf uzantılı belgelerdir.
Siz dosyayı indirdiniz fakat bilgisayarınızda acrobat reader ve benzeri program yok ise indirdiğiniz dosyayı açamazsınız.
Pdf uzantılı bir dosyanız var ise mutlaka bilgisayarınızda ya da akıllı cep telefonunuzda acrobat reader tarzında program ya da uygulama bulundurmanız gerekiyor.
Bilgisayarınızda dosya uzantısı gizli durumda olarak kurulu bulunur.
Siz müdahale etmediğiniz sürece gizli olarak kalır.
Çalıştığınız programlar belgeleri kaydettiğinde size hangi formatta kaydetmek istediğinizi sorar ki bu belgeyi daha sonra nerede nasıl açmak istediğinizi belirleyebilmeniz için.
Bu konuda da basit bir örnek verirsek konu daha net anlaşılacaktır.
Bir Excel tablosu hazırladınız ve birçok formül oluşturarak hesaplamalar yaptınız ve çalıştığınız bilgisayarda Microsoft ofis Excel 2010 versiyonu kurulu olduğunu düşünün.
Belgenizi kaydettiğinizde değiştirmez iseniz direk xlsx uzantısı ile kaydeder.
Fakat bu belgeyi gönderdiğiniz kişinin bilgisayarında kurulu olan Excel versiyonu Microsoft ofis 2003 olduğunu düşündüğünüzde bu belgeyi kesinlikle açamaz.
Yapması gereken bilgisayarına ya en az Microsoft ofis Excel 2007 kurmak olacak ya da sizden dosyayı tekrar xls uzantılı olarak göndermenizi isteyecektir.
Bu nedenle belgelerinizin uzantısı kullanım açısından çok önemlidir.
Dosya Uzantısı Nasıl Değiştirilir?
Sisteminizde kayıtlı belgelerinizin dosya uzantısı değiştirmek o dosyanın tekrar çalışmasını engelleyecek durumların ortaya çıkmasına yol açabilir.
Bazı dosya uzantısı değiştirme programları ile belgelerinizin uzantılarını değiştirebilirsiniz.
Dilerseniz belge üzerinde sağ tıklama yaparak yeniden adlandır sekmesini tıklayarak dosya uzantısı değişikliği yapabilirsiniz.
Örneğin programların çalışmasını sağlayan uzantı exedir.
Siz mspaint.exe isimli programın uzantısı belgeyi sağ tıklayıp yeniden adlandır dediğinizde mspaint.doc yaptığınız farz edelim bu durumda kaydetmeniz halinde paint uygulamasını çalıştıramazsınız.
En Çok Kullanılan Belge Dosya Uzantıları Nelerdir?
İşletim sisteminde kullandığınız tüm dosya ve belgelerin uzantıları bulunmaktadır.
Bilgisayarların dosyalarınızı tanıması için bu uzantıları kontrol ederek işlem yapmaktadır.
Örneğin Excel formatında kaydettiğiniz bir belgeyi Microsoft Word programı ile açmanız mümkün değildir.
Her bir programın dosyayı çalıştırabilmesi ve açabilmesi için belirli uzantıları bulunduğu unutulmamalıdır.
Temel bilgisayar kullanım bilgisi olan kişilerin karşılarına çıkacak dosya uzantısı örneklerini aşağıda maddeler halinde açıklayacağız.
Txt: Düz metin belgelerini kaydedilmesi durumunda belge adının sonunda yer alan uzantıdır.
Windows ve MacOs işletim sistemlerinde not defteri programında açabildiğiniz ve düzenleme yapabildiğiniz belgelerin uzantısı olarak txt kullanılır.
Doc-Docx: Okullarda ve bilgisayar kurslarında verilen eğitimlerin başlangıç konuları olarak genellikle Microsoft ofis programları öğretilir.
Bilgisayarda yazı ve metin yazmak için kullanılan Microsoft ofis Word programında kaydedilen belgelerin uzantıları 2003 ve öncesi için doc olarak 2003 sonrası versiyonlar için docx olarak kaydedilmektedir.
Xls-Xlsx: Birçok hesaplama ve tablo oluşturmada kullanılan Microsoft Excel programı ile hazırladığınız belgeleri sisteminize kaydettiğinizde uzantıları 2003 ve öncesi versiyonları için xls olurken 2003 yılı sonrası çıkan Excel versiyonlarında xlsx olur.
Bilmeniz gereken önemli bir bilgi de doc ve xls uzantıları ile kaydettiğiniz belgeleri tüm Microsoft ofis versiyonlarında açabilirsiniz. Fakat docx ve xlsx uzantılı belgelerinizi Microsoft ofis 2007 öncesi versiyonlarında açamazsınız.
Ppt-Pptx: Eğitim ve seminerlerde pek çok kişinin karşılaştığı slâytların hazırlandığı Microsoft ofis Powerpoint programının dosya çalıştırmasını ve açmasını sağlayan uzantıdır.
Hazırlanan slâytlarda değişiklik ya da düzenleme yapmak istiyorsanız Powerpoint programına ihtiyacınız olacak.
Powerpoint programı içinde dosyanızı açabilmeniz için belgenizin uzantısı 2003 yılı ve öncesi versiyonlarda ppt olması gerekirken 2003 sonrası Microsoft ofis Powerpoint ile dosyanızı açabilmek için belge uzantınızın pptx olması gerekiyor.
Pdf: Birçok bilgisayar kullanıcısının karşısına sıklıkla gelen bir uzantıdır. Özellikle çok dosyalı ve üzerinde değişiklik yapılmadan sadece okuma yapılabilen belge türlerinin kayıtları için kullanılan uzantıdır.
En sık kullanılan pdf uzantılı dosya oluşturma programları acrobat reader, portable document format ve readerdir.
Yükleyiciler tarafından belgede değişiklik yapılmaması ve bilgilendirme yapmak için kullanılmaktadır.
Ayrıca pdf uzantısı ile kaydedilen belgelerin boyutları oldukça düşük seviyededir.
İnternetten e kitap indirenler ya da ders notları, sınav notları, bilgilendirici kamu belgeleri, resmi gazete bildirim eklerinde pdf formatı sıkça kullanılmaktadır.
Görüntü Dosya Uzantıları Nelerdir?
- Jpeg,jpg,jpe,jif: yüksek çözünürlükte dosyaların boyutlarını küçülten resim dosyalarının uzantı biçimidir.
- Bmp: resimlerinizi sıkıştırma yapmadan olduğu gibi kaydedilen uzantı şeklidir.
- Tif, tiff: tarama ve yüksek kaliteli resim dosyalarının kaydedilen dosya biçimidir.
- Gif : hareketli resim dosyası biçimidir fakat görüntü kalitesi düşüktür.
- İco: sıklıkla karşılaştığımız masaüstü simgeleri ve web sitelerde yer alan faviconları oluşturulan görüntü dosya formatıdır.
Ses ve Video Dosya Uzantıları Nelerdir?
Wav: Mikrofon ve ya dijital ses kaydediciler tarafından ham ses kaydı alınması ve ses dalgalarında kayıp yaşanmadan yüksek kalitede kayıt altına alınan ses dosya uzantısı olarak bilinir.
Mp3: Kullanıcıların en çok karşılaştığı ve duyduğu mp3 uzantısı şarkı ve müziklerin sıkılaştırılmış ses dosya formatıdır.
Aac: Sıkılaştırılmış ve kayıpsız müzik sesi alınabilmesi için mp3ün gelişmiş versiyonudur.
Müzik ve seslerde daha yüksek kaliteyi ve ses kayıplarını önleyen ses dosya formatıdır.
Avi: En eski video kaydetme biçimidir.günümüzde çok tercih edilmeme sebebi sıkılaştırılmış video formatını desteklememesidir.
Mpeg: Dünyada bilgisayar üzerinden video izleyicilerin en yaygın kullandığı video dosya uzantısı olarak bilinmektedir.
Mp4: Mpeg formatının geliştirilmiş halidir.
Daha yüksek kalitede video görüntü kalitesi sağlamakta ve alt yazı bölüm başlıkları gibi eklentiler eklenebilen video formatıdır.